AHA, BHA VÀ TRETINOIN – LỰA CHỌN NÀO CHO LÀN DA HOÀN HẢO?

Hạ Phạm
Th 4 25/11/2020

AHA, BHA, Tretinoin là ba trong số những hoạt chất quan trọng trong công cuộc dưỡng da. Cả ba hoạt chất này đều ghi nhận số lượng công trình nghiên cứu khoa học rất lớn và đã được thực nghiệm lâm sàng chứng minh các tác dụng tuyệt vời với làn da. Cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin và ngành làm đẹp, ngày càng có nhiều mối quan tâm với việc sử dụng các hoạt chất này trong sử dụng hàng ngày. Tuy nhiên, chúng cũng đồng thời là con dao hai lưỡi gây nhiều tác dụng không mong muốn nếu bạn không nắm được cách sử dụng đúng đắn.

  1. Hiểu rõ về AHA, BHA và Tretinoin

1.1. Hoạt chất tẩy tế bào chết AHA & BHA

Hydroxy Acids - hay nhóm các acid trái cây, là nhóm acid được sử dụng nhiều nhất trong điều trị các vấn đề về da, và cũng là những hợp chất được nghiên cứu nhiều nhất. Hàng ngàn thí nghiệm lâm sàng đã chứng minh được sự hiệu quả của acid trong các tác dụng cải thiện nếp nhăn, độ đàn hồi của da, cũng như chống lão hóa.

Trong đó, Alpha Hydroxy Acids (AHAs) và Beta Hydroxy Acids (BHAs) là hai nhóm chủ yếu của Hydroxy Acids.

 Alpha Hydroxy Acids (AHA)

Alpha Hydroxy Acids (AHA) là nhóm các acid tự nhiên gốc nước được tìm thấy trong thực phẩm, đặc biệt là trái cây. AHA hoạt động bằng cách phá vỡ các liên kết tế bào da chết trên thượng bì, từ đó kích thích quá trình thay mới tế bào của làn da.

Beta Hydroxy Acids (BHAs)

Beta Hydroxy Acids (BHAs) có cấu trúc phân tử gần giống với AHA. Tuy nhiên, điểm làm nên sự khác biệt giữa chúng là BHA có khả năng tan trong dầu. Nhờ đó, BHA có thể hoạt động trong lỗ chân lông.

Salicylic Acid là loại BHA phổ biến nhất được sử dụng trong các sản phẩm làm đẹp. Tuy nhiên, vì yếu tố pháp lý mà ở một số quốc gia, Salicylic Acid trong mỹ phẩm được quy định rất ngặt nghèo. Chính vì lẽ đó, các dẫn xuất khác của Salicylic Acid như Salicylate, Betaine Salicylate và Sodium Salicylate được xem như giải pháp thay thế cho chính nó.    

Sở dĩ AHA và BHA được yêu thích đến vậy là nhờ những lợi ích “thần kỳ” đối với làn da:

Cải thiện kết cấu da, giúp nền da trở nên mịn màng, đều màu

Hỗ trợ cải thiện nếp nhăn, đốm lão hóa nhẹ

Ngăn ngừa mụn, trị mụn nhờ khả năng làm sạch bề mặt (AHA) và lỗ chân lông (BHA)

Chống lão hóa nhờ đóng vai trò như chất chống oxy hóa, trung hòa gốc tự do.

Nồng độ cao AHA hoặc BHA được sử dụng trong điều trị mụn, sẹo, nám và tăng sắc tố da

Làm dày lớp trung bì nhờ kích thích quá trình tổng hợp collagen.

Trong các sản phẩm dùng tại nhà, nồng độ hoạt chất được dùng không vượt quá 10% đối với AHA và từ 1 - 2% đối với BHA. Trong điều trị đặc biệt, nồng độ acid có thể lên đến 20 - 30%, bạn không nên tự ý sử dụng những sản phẩm đặc trị này mà cần sự hỗ trợ từ chuyên gia và chỉ định từ bác sĩ da liễu. Bên cạnh đó, các loại acid có đặc tính hoạt động làm mỏng lớp sừng, vì vậy làn da sẽ trở nên nhạy cảm hơn với ánh nắng mặt trời. Do đó, bạn bắt buộc phải sử dụng kem chống nắng nếu dùng AHA/ BHA với tần suất thường xuyên và với nồng độ cao.

1.2. Tretinoin - tiêu chuẩn vàng chống lão hóa

Lịch sử của việc sử dụng vitamin A của ngành da liễu ghi dấu ấn vào năm 1971, bác sĩ Albert Kligman tại Đại Học Pennsylvania, Mỹ phát hiện ra Tretinoin (Retinoic Acid) để điều trị mụn trứng cá. Trong quá trình điều trị cho bệnh nhân, ông nhận thấy nếp nhăn trên da của họ nói riêng và kết cấu, sắc tố da nói chung được cải thiện rõ rệt. Sau đó, tập đoàn Johnson & Johnson đã đem sản phẩm này giới thiệu với thị trường đại chúng dưới cái tên ‘RetinA’. Từ đây, ngành da liễu tiếp tục nghiên cứu hàng loạt các dẫn xuất của vitamin A (Retinoids) cũng như tiền chất của Retinoic Acid để ứng dụng trong điều trị. Tuy nhiên, Tretinoin đến hiện tại vẫn là hoạt chất có nhiều nghiên cứu chứng minh hiệu quả nhất - mà đến nay vẫn được xem như “tiêu chuẩn vàng”, một “tượng đài” về điều trị lão hóa da mà chưa hoạt chất nào có thể xô đổ.

Tretinoin được đông đảo tín đồ dưỡng da ưu ái chính nhờ sự đa nhiệm, có thể giải quyết gần như mọi vấn đề về da:

Trị mụn, ngừa mụn nhờ thúc đẩy quá trình thay mới tế bào (cell turnover) và điều hòa bã nhờn trên da

Giảm thiểu nếp nhăn và ngăn ngừa nhăn

Đóng vai trò như chất chống oxy hóa, ngăn ngừa lão hóa nhờ trung hòa gốc tự do và ức chế hoạt động của enzyme Matrix Metallopeptidases  (MMPs) - một loại enzyme bẻ gãy collagen.

Thúc đẩy sự sản sinh các loại collagen có trong da, đồng thời làm dày lớp trung bì.

Kích thích tuần hoàn mạch máu dưới da, giúp sắc da hồng hào

Cải thiện làn da bị tổn thương/ lão hóa bởi phơi nhiễm UV quá mức (photodamage/ photoaging)

Cải thiện bề mặt, kết cấu da. Có thể sử dụng chung với sản phẩm chứa thành phần thuộc nhóm Alpha Hydroxy Acids để tăng thêm khả năng làm mượt bề mặt da

Làm mờ các đốm sắc tố gây ra do bệnh dày sừng ánh sáng, do rối loạn sắc tố.

Được sử dụng để điều trị đối với bệnh nhân bị vẩy nến.

Có thể thấy, điểm mạnh của Tretinoin là hội tụ hầu hết ưu điểm trong việc cải thiện làn da, nhưng cũng chính điểm mạnh đó lại là điểm yếu của hoạt chất này. Bạn nên nhớ rằng, hễ hoạt chất có tác dụng càng mạnh thì nó càng dễ gây kích ứng da. Do đó, để sở hữu làn da đẹp với Tretinoin thì bạn cần trang bị kiến thức vững chắc.

2. Đánh giá sự kết hợp giữa AHA, BHA và Tretinoin

Tác dụng thần kỳ của AHA, BHA và Tretinoin là điều không thể bàn cãi. Thế nhưng, để ứng dụng hoạt chất vào trong dưỡng da hàng ngày lại là câu chuyện khác.

2.1. AHA + BHA

Về lý thuyết:

Hoàn toàn có thể, bởi AHAs và BHAs đều thuộc nhóm Hydroxy Acids.

Trên thực tế:

Các bác sĩ da liễu khuyên bạn nên cân nhắc việc sử dụng sản phẩm chứa hoạt chất hoạt động chính (active ingredient) có AHA chung với sản phẩm tương tự chứa BHA. Bởi vì nếu kết hợp cả hai sản phẩm có tính chất chính là tẩy da chết sẽ dễ dẫn đến tình trạng “tẩy da chết quá mức” (over-exfoliate) và làm yếu hàng rào bảo vệ da (skin barrier). Từ đó dẫn đến tình trạng kích ứng da, làm da yếu đi và dễ tổn thương trước tác hại từ môi trường.

Kết hợp sao cho đúng?

Có thể sử dụng sản phẩm có chứa AHA, BHA trong cùng một công thức vì thường sản phẩm loại này đã được các nhà điều chế mỹ phẩm gia giảm liều lượng các hoạt chất cho phù hợp

Sử dụng cách ngày đối với các sản phẩm chứa hoạt chất chính là AHA hoặc BHA. Bạn nên lưu ý rằng nếu da có triệu chứng over exfoliate thì bạn nên xử lý bằng cách giảm tần suất sử dụng và sử dụng sản phẩm phục hồi da.

2.2. AHA/BHA + Tretinoin

Về lý thuyết:

Hoàn toàn có thể, kết hợp acid dùng ngoài da với Retinoic Acid trong điều trị da lão hóa, da nhiều nếp nhăn, đốm sắc tố.

Trên thực tế:

Một số thực nghiệm lâm sàng đã ghi nhận kết quả khả quan trong việc áp dụng phác đồ kết hợp AHA/ BHA với Tretinoin trong điều trị da mụn, da tổn thương bởi phơi nhiễm UV (photodamaged):

Nghiên cứu năm 2015 sử dụng 0.025% Retinoic Acid kết hợp với 12% Glycolic Acid để điều trị sẹo mụn. Nghiên cứu đánh giá phác đồ này có thể được ứng dụng như phương pháp điều trị tại chỗ cho mụn trứng cá, tăng sắc tố sau viêm hoặc sẹo mụn. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng đề xuất cần tối ưu hóa chính xác nồng độ từng chất được sử dụng cũng như thời gian điều trị.

Nghiên cứu năm 2016 sử dụng 0.25% Tretinoin và 0.25% Retinol kết hợp với peel 30% Salicylic Acid để điều trị mụn trứng cá và da tổn thương bởi phơi nhiễm tia UV. Nghiên cứu kết luận 0.25% Tretinoin và 0.25% Retinol có thể được sử dụng an toàn và hiệu quả khi được thoa lên da ngay sau khi peel Salicylic Acid để giảm thiểu các dấu hiệu lão hóa do tổn thương bởi phơi nhiễm UV.

Kết hợp sao cho đúng?

Vì Tretinoin đảm nhiệm tốt việc lấy đi tế bào chết và kích thích quá trình thay mới tế bào, do đó, bạn không nên dùng chung Tretinoin cùng một lúc với nhiều sản phẩm mang tính lột tẩy trong quá trình sử dụng tại nhà nếu không có chỉ định từ bác sĩ.

Có thể dùng Tretinoin và AHA/ BHA ở các buổi khác nhau để tránh tác dụng quá mức của sản phẩm.

  1. Tùy da ứng biến

Việc kết hợp acid với Tretinoin là hoàn toàn có thể về mặt lý thuyết và thực hành. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn trong quá trình sử dụng, bạn nên nắm được những tác dụng phụ có thể xảy ra, những quy tắc kết hợp sản phẩm đặc trị cùng sản phẩm phục hồi, cũng như cẩn trọng khi sử dụng để tránh kết quả không mong muốn.

Ngày nay, với sự bùng nổ của thông tin và tiếp thị mạng, thị trường chứng kiến hàng loạt các xu hướng bùng nổ trong ngành làm đẹp. Các cô gái thường bị hấp dẫn bởi những luồng thông tin trên mạng xã hội và cũng bị chính những luồng thông tin đó làm cho hoang mang. Thế nhưng, bạn không nên chạy theo xu hướng mà coi nhẹ sức chịu đựng của làn da. Chỉ khi có được trải nghiệm để từ đó đúc kết được bản thân cần gì, lúc ấy công cuộc dưỡng da mới đi vào quỹ đạo đúng đắn: hiểu mình hiểu da, tất sẽ đẹp!

Trong quá trình tìm hiểu và trải nghiệm đó, bạn sẽ trải qua giai đoạn “thử và sai” (trial & error). Dưới đây, chúng tôi khuyến nghị những nguyên tắc an toàn sau để giúp bạn có được trải nghiệm tốt đẹp và giảm thiểu tối đa rủi ro.

GHI CHÚ QUAN TRỌNG KHI SỬ DỤNG SẢN PHẨM ĐẶC TRỊ:

Kem chống nắng là yếu tố tối quan trọng: Các sản phẩm đặc trị hầu hết làm mỏng đi lớp sừng của da, vì thế mà da trở nên nhạy cảm và cần được bảo vệ tốt hơn. Hãy tập thói quen luôn luôn sử dụng kem chống nắng có chỉ số ít nhất là SPF30 và thoa lại mỗi 2-3 tiếng.

Các sản phẩm dưỡng ẩm, phục hồi là không thể thiếu: Routine càng mạnh, bạn càng phải trang bị các chất dưỡng ẩm, phục hồi màng da (skin barrier) để bảo vệ sức đề kháng của da.

Nắm rõ các tác dụng phụ có thể xảy ra:

Đối với AHA, với lần đầu sử dụng, thường bạn sẽ trải nghiệm cảm giác châm chích, hơi rát và râm ran trên da. Hiện tượng này là không đáng ngại, sau một thời gian, da sẽ đáp ứng với tác động của hoạt chất.

Đối với BHA, tác dụng phụ có thể xảy ra là tình trạng đẩy mụn (purging). Tuy nhiên, bạn cần phân biệt rõ giữa purging và breakout (nổi mụn do kích ứng) để có hướng giải quyết phù hợp.

Riêng với Tretinoin, các tác dụng phụ xảy ra với phần đông người sử dụng là hiện tượng bong tróc, da khô căng. Bạn đừng vội hoang mang, mà hãy bổ sung các sản phẩm dưỡng ẩm, đặc trị và thường xuyên thoa kem chống nắng để làn da nhanh chóng phục hồi, đồng thời quan sát và thử nghiệm để tìm ra tần suất sử dụng phù hợp với bản thân. 

3.1.  Đối với trường hợp lần đầu sử dụng hoạt chất

Với lần đầu sử dụng hoạt chất, nên bắt đầu với nồng độ thấp nhất. Nếu bạn có làn da mẫn cảm, nên tiến hành thử sản phẩm trên một vùng da nhỏ trên mặt để kiểm tra không bị kích ứng

Lần đầu sử dụng, sử dụng với tần suất thấp (1-2 lần/tuần) sau đó dần tăng tần suất lên (3-4 lần/tuần). Trong thời điểm đó, quan sát và chú ý khả năng da đáp ứng với hoạt chất.

Không nên sử dụng chung hai hoạt chất mới cùng nhau mà nên thử từng thứ một trước để giảm thiểu kích ứng.

3.2.  Đối với trường hợp da bị kích ứng khi sử dụng hoặc không đáp ứng hoạt chất

Trường hợp da bị kích ứng

Nếu tăng tần suất tới một mức mới mà da bạn có dấu hiệu nhạy cảm, ửng đó, hãy giãn tần suất sử dụng, đồng thời, bạn nên tích cực bổ sung các sản phẩm có chứa các hoạt chất phục hồi da như Ceramides, Cholesterol, Kinetin, Panthenol (vitamin B5) hoặc Colloidal Oatmeal.

Tiếp đó, bạn nên tránh sử dụng trong cùng một lần nhiều hoạt chất có hoạt tính mạnh mà sử dụng khác buổi trong chu trình dưỡng da

Luôn luôn sử dụng kem chống nắng có chỉ số ít nhất là SPF30, tránh nắng và trang bị kính râm, áo khoác, mũ, nón. Nếu thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, bạn nên thoa lại kem chống nắng sau mỗi 2-3 tiếng.

Trường hợp da không đáp ứng hoạt chất

Thông thường, khi sử dụng một sản phẩm mới, da sẽ cần thời gian tự điều chỉnh để thích ứng với “người bạn” này. Tuy nhiên, nếu các dấu hiệu như da càng lúc càng mẫn cảm, nổi mụn viêm vẫn không biến mất sau hơn một tuần, có thể thấy khả năng cao da bạn không phù hợp với hoạt chất có trong sản phẩm

Bên cạnh việc tích cực sử dụng các sản phẩm phục hồi để đưa da về tình trạng ổn định, bạn nên tìm đến những giải pháp thay thế nếu da không hợp. Chúng tôi gợi ý bạn tham khảo những dẫn xuất nhẹ nhàng hơn cùng thuộc hoạt chất:

AHA: Thay vì Glycolic Acid, bạn có thể thử dùng sản phẩm chứa Mandelic Acid, Phytic Acid

BHA: Thay vì Salicylic Acid, bạn nên tham khảo dẫn xuất Betaine Salicylate. Salicylic Acid có trong sản phẩm dạng wash-off như mặt nạ đất sét hay sữa rửa mặt cũng là một lựa chọn không tồi.

Tretinoin: Trước khi sử dụng Tretinoin, bạn nên để làn da làm quen với Retinol, theo đó nâng nồng độ sử dụng, hoặc dùng loại Retinoids khác như Retinaldehyde.

 Tags:
aha
bha

Bài viết liên quan

V-care.com.vn - More of what you want
LẮNG NGHE LÀN DA NHẠY CẢM CẦN GÌ ĐỂ CHĂM SÓC ĐÚNG CÁCH LẮNG NGHE LÀN DA NHẠY CẢM CẦN GÌ ĐỂ CHĂM SÓC ĐÚNG CÁCH
Cùng với độ “khó chiều”, làn da nhạy cảm cũng là một trong những làn da khó tính không thua kém gì da dầu. Nhưng sẽ có cách thôi đừng...
DƯỠNG ẨM MÙA HANH KHÔ NHẤT ĐỊNH KHÔNG THỂ BỎ QUA NHỮNG THÀNH PHẦN NÀY DƯỠNG ẨM MÙA HANH KHÔ NHẤT ĐỊNH KHÔNG THỂ BỎ QUA NHỮNG THÀNH PHẦN NÀY
Chẳng ai muốn làn da bong tróc, khô căng, trắng mốc trong mùa đông này. Dưới đây là 6 thành phần dưỡng ẩm hiệu quả giúp làn da bạn “đánh...
DƯỠNG ẨM DA – NHẬN RA SAI LẦM TRƯỚC KHI QUÁ MUỘN DƯỠNG ẨM DA – NHẬN RA SAI LẦM TRƯỚC KHI QUÁ MUỘN
Biết được tầm quan trọng của dưỡng ẩm nên bạn đã chăm chỉ thực hiện mỗi ngày. Thế nhưng tại sao mãi mà da vẫn chẳng mịn màng như ý?...